• info@weleveld.nl

Oude kaarten en boerderijen

Informatie over Weleveld op oude kaarten

Oude kaarten zijn een prima hulpmiddel om vroegere situaties te reconstrueren. Er is een aantal oude kaarten van Landgoed Weleveld teruggevonden. Aan de hand van die kaarten is te zien waar vroeger de boerderijen van het landgoed hebben gestaan.

locatie oude boerderij weleveldDe eerste kaart die enige gedetailleerde informatie voor Landgoed Weleveld kan leveren is de Hottinger kaart. De streek werd rond 1790 in kaart gebracht. De Hottinger Kaart werd voor militaire doeleinden gemaakt. Dus wegen, wateren, dorpen, steden en voorname huizen, zoals havezates, staan goed ingetekend. Maar of bosjes, bossen en boerderijen allemaal even nauwkeurig op hun plaats staan, is twijfelachtig. Bovendien staan er bij de boerderijen, in ieder geval die op Weleveld, geen namen vermeld. Sommige ingetekende boerderijen zijn te herleiden naar nog bestaande, anderen doen vermoeden dat er maar wat getekend is. Dus wel een algemeen beeld, maar geen absolute zekerheid.

Beheerskaart

In 1819 koopt G.J.O.D. Dikkers, Weleveld van de laatste Van Hambroick, die het huis in 1804 liet afbreken. Omdat vanaf dat moment de eigenaar niet meer op het goed woonde, kreeg Weleveld de status van belegging. Voor een beter overzicht daarvan gaf Dikkers in 1821 opdracht aan L.M. Schukking een beheers- kaart te maken. De Welevelder boerderijen staan met naam zo nauwkeurig mogelijk op deze kaart ingetekend, waarbij richting en vorm te zien zijn. Een belangrijke verbetering ten opzichte van de Hottinger kaart.

Kaart van Kadaster

oude kaart

Oud Esschering (zie de pijl) afgebeeld op de kadastrale kaart van 1832.

Nog weer mooier wordt het wanneer de eerste kadastrale kaart, uit 1832 verschijnt. Eindelijk een absolute zekerheid, maar natuurlijk wel afhankelijk van de meet- en tekentechniek van die tijd. Op de beheerskaart en de kadastrale kaart staan op Weleveld drie boerderijen die inmiddels verdwenen zijn. Dat zijn Oud Esschering, Zweershuis en Nardus Mulder. De laatste werd afgebroken kort nadat Cato Hänisch-ten Cate in 1908 Weleveld kocht. (zie ook de geschiedenis van Landgoed Weleveld elders op deze site).

Nardus Mulder was geen volwaardige boerderij, maar de woning van één van de twee molenaars op de Welevelder watermolens. Dit waren een korenmolen en een oliemolen. Het gebouw stond schuin tegenover het huidige Muldershuis aan de andere kant van de Bekkingvelderweg. Vanwege de vergravingen van de Bornsche beek op die plek in 1935 en later in 1994 is er niets meer terug te vinden. Nardus Mulder lag waar nu de beek loopt. Bij de vergraving van 1994 is nog gekeken naar eventuele resten, maar toen is al niets meer gevonden.

Boerderijen

De boerderij Oud Esschering aan de Zenderensestraat behoorde tot Weleveld, maar werd in 1970 aan de bewoners, de familie Jansen, verkocht. Oud Esschering is niet te vinden op de Hottinger kaart, maar wel weer op de beheerskaart en de kadastrale kaart. Misschien is deze boerderij niet ingetekend op de Hottinger kaart omdat het niet een volwaardige boerderij was. Of misschien te klein of gewoon niet door Hottinger c.s. gezien. Wellicht is het ook te veel eer om Oud Esschering een krans-esboerderij te noemen.

oude kaart 2

Het zwarte blokje (zie de pijl) is Oud Esschering met ter oriëntatie de naam/ bewoner van bestaande woningen. Geheel boven de huisplaats van Weleveld.

Locatie boerderij gemarkeerd

Op de plek waar vroeger deze boerderij stond, is nu plaats gemaakt voor nieuwe natuur. Maar om de locatie geheel verloren te laten gaan was jammer. Met behulp van onder meer GPS en de oude kaarten werd het mogelijk tot een redelijk nauwkeurige plaatsbepaling te komen. Daarom is besloten Oud Esschering in het landschap te markeren. Vier punten zijn in het veld gemarkeerd. Er staan nu simpele betonpalen van ongeveer 1.10 m boven de grond, geverfd in de kleur van Bentheimer zandsteen. Zo kan je toch zien waar de hoeken van Oud Esschering ooit stonden, zonder dat de palen een storend element in het landschap zijn. Binnen de palen is een speciaal weidebloemenmengsel gezaaid.

Zweershuis

Nu rest nog Zweershuis, dat wel op alle bovengenoemde kaarten staat. Een wat moeilijker geval omdat op dat perceel nu bos groeit met veel bramen, waardoor de situatie minder overzichtelijk is. De berekeningen zijn inmiddels gemaakt. Rest nog het inmeten in het veld en het plaatsen van palen.

Meer lezen? In dit document vindt u veel meer informatie over de kaarten en de boerderijen.


Landgoed Weleveld is particulier eigendom. Stichting Weleveld behartigt de belangen van het landgoed. Het landgoed is vrijwel geheel opengesteld. U bent dan ook van harte welkom om te komen genieten van dit authentiek stukje Twente.